Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, Üniversitemizin Tıp Fakültesi'nin kurulması ile birlikte 1993 yılından bu yana çalışmalarına devam etmektedir. Anabilim dalımız Başkent Üniversitesi Hastaneleri'nin değişik birimlerinde radyoloji hizmetlerinin verilmesinin yanında bilimsel araştırmalar ve tıp fakültesi öğrencilerinin ve araştırma görevlilerinin radyoloji uzmanlık eğitimlerinin sürdürülmesi ve tamamlanması konularında çalışmalarına devam etmektedir. 1993 yılında kurulan bölümümüz 1995 yılında modern cihazlarına kavuşmuş ve anabilim dalı yapılanmasını tamamlayarak özellikle bu yıldan itibaren çalışmalarını en üst düzeye çıkarmıştır. Ankara hastanesine ilaveten 1994 yılından beri İzmir Zübeyde Hanım Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde, 1998 yılında bu yana Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2001 yılından itibaren Alanya Uygulama ve Araştırma Merkezi, 2003 yılından beri Konya ve 2007 yılından itibaren İstanbul Uygulama ve Araştırma Merkez'lerinde sözkonusu merkezlerin yapılanmasına paralel radyoloji bölümleri hizmet vermektedir. Ayrıca Ankara'da Yenikent ve Adana Çukurova Poliklinikleri'nde röntgen ve ultrasonografi, Ankara Ayaş Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi'nde ve Ankara Yapracık Geriatri Merkezi’nde röntgen ve Ümitköy Polikliniği'nde röntgen , ultrasonografi , mamografi ve kemik dansitometri hizmetleri verilmektedir. 

Anabilim dalımızda faaliyetlerimiz girişimsel radyoloji, nöroradyoloji, abdomen, kas-iskelet,  kardiyovasküler sistem radyolojisi,  meme radyolojisi, girişimsel radyoloji ve ultrasonografi alanlarında devam etmektedir. Bu çerçevede hizmetler, araştırma faaliyetleri ve eğitim süreçleri gelişmiş manyetik rezonans, bilgisayarlı tomografi, anjiografi, Doppler US, mamografi, dijital röntgen ve dijital floroskopi cihazları ile sürdürülmektedir. Radyoloji hizmet ve çalışmalarının yürütülmesinde tüm bölümlerimizde 8 adet manyetik rezonans cihazı, 8 adet multislice özellikli bilgisayarlı tomografi cihazı, 6 adet periferikanjio cihazı, 30'dan fazla dijital röntgen, ultrasonografi ve doppler ultrasonografi cihazı yanında, portable röntgenler, floroskopi ve C-kollu skopi cihazları ile faaliyetlerine devam etmektedir. Ayrıca 4’ü dijital tomosentez özelliğine sahip 6 adet mammografi cihazı ve 6 adet  kemik dansitometri cihazı bulunmaktadır. Merkezlerimizde PACS üniteleri ile filmsiz sistemler mevcut olup gerekli durumlarda pek çok ünitemiz teleradyoloji sistemi ile merkezler arası konsültasyon ve hizmet desteklerini radyoloji alanında sağlamaktadır. 

Mezuniyet Öncesi Eğitim Sorumlusu

Prof. Dr. Tülin YILDIRIM

Tıp Fakültemizde radyoloji anabilim dalı Dönem I de ‘Radyasyonun biyolojik etkileri’, ‘Manyetik Rezonans Görüntüleme’, ‘Bilgisayarlı Tomografi’, ‘Ultrasonografi’, ‘Anjiografi’, ‘Direk Grafi’olmak üzere 6 saat eğitim verilmektedir. Dönem  III’de ‘Kas iskelet sistemi hastalıklarının radyolojisi’, ‘Nöroradyolojide beyin hastalıklarının radyolojisi’, ‘Nöroradyolojide spinal kanal hastalıklarının radyolojisi’, ‘Üriner sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘Erkek genital sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘Kadın genital sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘Endokrin sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘Onkoloijk ve hematolojik sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘Hepatobilier sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘G.İ.S. sistem hastalıklarının radyolojisi’, ‘Meme hastalıklarının radyolojisi’, ‘Solunum sistemi hastalıklarının radyolojisi’, ‘Kardiyovasküler sistem hastalıklarının radyolojisi’’nde 13 saat eğitim verilmektedir. Ayrıca Dönem IV’de staj gruplarına önümüzdeki ders yılından itibaren uygulamalı dersler verilecektir.

Mezuniyet Sonrası Eğitim Sorumlusu

Öğr.Gör. Muhammet Kürşat ŞİMŞEK

Radyoloji Uzmanlık Eğitimi
Anabilim dalımızda TUS’ta uzmanlık sınavı ile eğitim almaya hak kazanan bugüne kadar 67 araştırma görevlisi uzmanlık eğitimini başarı ile tamamlamıştır. Bu arkadaşlarımız yurt içinde ve yurt dışında üniversite ve eğitim hastanelerinde değişik pozisyonlarda, özel hastanelerde, devlet hastanelerinde radyoloji uzmanı olarak faaliyetlerini başarılı bir şekilde sürdürmektedir. 
Radyoloji uzmanlık eğitimi süresi bölümümüzde 5 yıldır. Bu sürede nöroradyoloji, gövde görüntüleme (abdomen, kas-iskelet, kardiyovasküler), meme radyolojisi, direk grafi, ultrasonografi birimlerinde bilgi ve becerilerini artırmaktadırlar. Haftada ortalama 4 saat ders, seminer, makale saati, film saati, olgu tartışması gibi uygulamalardan oluşan uzmanlık eğitimini sürdürmekte olan araştırma görevlilerimize yönelik eğitim programı uygulanmaktadır. Araştırma görevlileri eğitimleri süresince tez çalışmaları yanında, kongre ve sempozyumlara katılmakta, bilimsel sunumlar hazırlamakta ve yapmaktadırlar. Ayrıca istekli olan araştırma görevlileri çeşitli yurtdışı eğitim programlarına katılabilmektedir. Radyoloji uzmanlık eğitimi çekirdek eğitim programı ile bütünleştirilmiştir.

Uzman Olma Yıllarına Göre

 

TOMOSENTEZ VE DİJİTAL MAMOGRAFİ 
 
MANYETİK REZONANS GÖRÜNTÜLEME

BT ANJİOGRAFİ

BT anjiografi, vücuttaki başlıca damarların görüntülenmesinde kullanılan kol damarından ilaç verilerek yapılan bir görüntüleme yöntemidir. En sık kullanıldığı bölgeler kalp damarları (Koroner BTA), boyun ana damarları, akciğer damarları, karaciğer, böbrek ve beyin damarları ve aort ve bacak damarlarıdır. Ön kol toplar damarından kontrast madde (Boyalı madde) verildikten sonra kontrastın görüntüleyeceğimiz organ damarına ulaşma süresine göre ayarlanarak çekim yapılır. Son yıllarda gelişen çok kesitli bilgisayarlı tomografi teknolojisi ile artık BT anjiografi çok hızlı bir şekilde ve daha yüksek rezolüsyonlu görüntüler alınarak yapılabilmektedir. Ayrıca özel bilgisayar programları kullanılarak kateterle yapılan anjiografiye çok yakın özellikte 3 boyutlu görüntüler yapılabilir.

Ankara hastanesinde bu yıl hizmete giren Siemens Somatom Force Bilgisayarlı Tomografi cihazı (384 kesit ) eski BT cihazlarına göre çok daha kısa sürede hastalara daha düşük dozda x-ışını yani radyasyon vererek, daha az kontrast madde kullanılarak Bilgisayarlı Tomografi ve BT Anjiografi çekimleri yapılmaktadır. Çekim süresi çok kısaldığı için çocuklara anestezi verilmeden BT ve BT Anjiografi çekimleri yapılabilmektedir.

Kontrast madde, damarların x-ışını altında görüntülenmesini sağlayan damar yolu ile verilen ilaçtır. Kateterle yapılan anjiyografilerde de aynı ilaç kullanılmaktadır. Kontrast madde verildikten sonra çok kısa süreli tüm vücutta ateş basma hissi, ağızda metalik tat, idrar kaçırıyormuş hissi olabilir. Tüm bunlar saniyeler içerisinde geçer. Kontrast maddelerin bulantı, kaşıntı, kusma gibi yan etkileri yanında nadiren alerji riski de olabilmektedir. Böbrek hastalığı şüphesi olanlarda, diyabetik hastalarda, ileri yaştaki hastalarda önce böbrek işlevlerini gösteren kreatinin düzeyine bakılmakta ve bunun sonucuna göre çekim yapılmaktadır.

BT anjiografi ile anevrizmalar, plak birikimleri (kireçlenmeler), diseksiyon denilen damarda yırtılmalar, darlıklar ve tıkanmalara tanı konulabilir. Stent takılan hastaların takipleri yapılabilir.

KORONER BT ANJİOGRAFİ

Kalbi besleyen damarlar olan koroner arterlerin bilgisayarlı tomografi ile yine ön kol toplar damarından kontrast madde verilerek yapılan görüntüleme yöntemidir.

Koroner kalp hastalıklarından ölüm, ölüme yol açan hastalıklar arasında ilk sıralarda yer almaktadır. ABD 'de her yıl yaklaşık 1.1 milyon kişi kalp krizine yakalanmaktadır. Koroner arter hastalığı oluşumunda genetik faktörler, sigara, kötü beslenme, kan yağları ve kolesterol yüksekliği, şeker hastalığı gibi faktörler rol oynamaktadır. Sonradan oluşan kalp hastalıklarının en sık nedenlerinden birisi, kalbi besleyen kan damarlarında damar sertliği gelişmesi nedeniyle tıkanmadır. Kalp damarlarının tıkanması ya da ciddi oranda daralması sonucu kalp kasına yeterli kan gidememekte, kalp kası oksijensiz kalmakta ve kalp krizi oluşmaktadır. Hareketsiz ve stresli hayat tarzı, beslenme alışkanlıklarında değişiklikler son yıllarda koroner arter hastalıklarının görülme oranını daha da artırmıştır.

ABD'de hastanelere göğüs ağrısı ile başvuran hastaların çoğunda kateter anjiografi yapılmakta ve çoğunda sonuçları normal çıkmaktadır. Birçok hastanın gereksiz anjiografi tetkikine maruz kaldığı görülmektedir. Kateter anjiografi halen altın standart yöntemdir ve işlem sırasında stent ve balon dilatasyon gibi tedavi yöntemlerinin uygulanabilmesine olanak vermesine rağmen bazı komplikasyonlar oluşabilmektedir. Kateter damar içerisinde ilerlerken plakların damar duvarından ayrılmasına ve beyin gibi diğer organlara pıhtı atılmasına neden olabilir. Ayrıca işlem sırasında damar tabakalarının ayrılması, girişim yerinde kanama, anevrizma oluşumu da komplikasyonlar arasındadır. Bu nedenle orta ve yüksek risk faktörü taşıyan tüm hastalara BT koroner anjiyografi yapılabilir. Bunlar sigara içenler, birinci derece akrabalarında erken yaşta kalp-damar hastalığı hikayesi olanlar, şeker ve yüksek tansiyonu olanlar olarak sayılabilir. Ayrıca, göğüs ağrısı olanlarda, stres testleri şüpheli çıkanlarda, koroner arterlerde anomali şüphesi olanlarda da yapılmalıdır. Daha önce by-pass cerrahisi geçirmiş olan hastalarda takılan greftlerinin durumunun değerlendirilmesinde de BT anjiografi kullanılabilir.

Sonuçların doğru değerlendirilmesi tetkikin yeterli koşullarda yapılmasına ve kaliteli görüntülerin sağlanmasına bağlıdır. Bu durumda tetkikin doğru tanı oranı da artmaktadır. Tetkik süresi içinde nabzın düşük ve düzenli olması, hastanın nefesini iyi tutması ve görüntünün alınması sırasında ritm bozukluğu olmaması da doğru tanı oranını arttırır. BT çekilmeden önce kalp hızının çok yüksek olmaması için B-bloker özellikli ilaçlar gerekirse kullanılabilir. Hasta inceleme sırasında BT masasına sırt üstü yatar. İnceleme başlamadan önce hastalarda kalbi besleyen damarlarda genişleme sağlayarak daha iyi görüntüleme yapılması amacı ile dilaltı nitrogliserin tablet verilir.

Ön kol toplar damarından kontrast madde verilerek bir nefes tutumu süresi içerisinde çekim yapılmaktadır. Çekim süresi ortalama 3 saniyedir. Alınan görüntüler daha sonra değişik planlarda ve üç boyutlu olarak uzman hekimler tarafından değerlendirilmektedir.

Kalp kasını besleyen koroner arterlerde damar sertleşmesine yol açan plak birikimi değerlendirilir. Koroner arterlerde plak birikimleri görülürse yol açtıkları darlığın veya varsa tıkanmanın miktarı tespit edilerek tedavi gerekliliği ve tedavi yönteminin belirlenmesine katkı sağlar. BT koroner anjiyografi koroner stentlerin açık olup olmadığını değerlendirmede de etkili bir yöntemdir. Ayrıca by-pass geçirmiş hastalarda greft damarların açıklığı BT koroner anjiyografiyle yüksek doğrulukta değerlendirilebilir.

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Ankara Hastanesi Radyoloji Anabilim Dalında Siemens Somatom Force 384 kesitli BT ile başta koroner BT anjiografi olmak üzere tüm BT anjiografi işlemleri yapılmaktadır. Yüksek kalp hızlarında, aritmik hastalarda bile Somatom Force ile koroner CTA çekimi mümkün olmaktadır.

SANAL KOLONOSKOPİ

AKCİĞER KANSERİNDE ERKEN TANI (DÜŞÜK DOZ AKCİĞER TOMOGRAFİSİ)

GİRİŞİMSEL RADYOLOJİ

DUAL ENERJİ BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ

Çift Kaynaklı BT (DSCT), her biri bir X-ışını tüpü ve bir tane karşılık gelen detektörden oluşan iki veri ölçüm sistemi ile donatılmıştır. İki ölçüm sistemi, gantri içerisinde birbirine 90 derecelik açı ile yerleştirilmiş olup bu dizilim benzersiz avantajlar sağlamaktadır. Konvansiyonel çok kesitli BT’de ise sadece bir tek X-ışını tüpü kullanır.

Genel olarak, DSCT teknolojisi iki farklı çalışma modu içerir: her iki X-ışını tüpü aynı kV ayarında çalışır veya her X-ışını tüpü farklı kV'de ç ve ideal mA ayarları ile çalışır.

İki X-ışını kaynağı / detektör sistemi, görüntü verisini, geleneksel teknoloji ile gerekli olan sürenin yarısında eşzamanlı olarak yakalar. DSCT ile temporal çözünürlüğü tek bir CT'ninkiyle kıyaslandığında 83 ms'ye çıkarmak ve görüntüyü radyasyon dozunu önemli ölçüde azaltarak elde etme hızını arttırmak mümkündür.

Dual enerji, sistemin, enerji ayrımını iyileştirmek için farklı enerji seviyelerinde eşzamanlı olarak iki X-ışını kaynağı kullandığı anlamına gelir; bu görüntülemede yüksek hassasiyet ve özgüllüğün anahtarıdır. Bu, sadece yağ, yumuşak doku ve kemik arasında değil, aynı zamanda kalsifikasyonlar ve kontrast madde arasında, onların atenüasyon profillerine dayanarak farklılaşmayı mümkün kılar. Ayrıca, akciğer, miyokard veya tümörlerde iyot konsantrasyonu gibi fonksiyonel parametreler de elde edilebilir.

 

 

 

 DUAL ENERJİ İLE PULMONER BT ANJİOGRAFİ

 

Akciğer damar tıkanıklığı (Emboli) tanısında Bilgisayarlı Tomografi ile gerçekleştirilen Anjiografi yöntemi Standard tanı yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bununla beraber, bu tetkik sırasında kullanılan iyot içerikli kontrast maddelerin böbreğe toksik (zararlı) olabilmesi bu tetkikin kullanılabirliğini sınırlandırmaktadır. Bu hasta grubunun genelde ileri yaşta olması ve başka sağlık sorunlarının da bulunması böbrek hasarının artmasına yol açabilmektedir.

Yeni uygulamaya girmiş olan Dual-enerji tomografi sistemleri ile çok daha düşük kontrast madde kullanılarak akciğer damar görüntülemesi (Pulmoner  Anjiografi) yapılabildiğini gösteren çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Burada sistemin düşük enerjili X ışını kulanma özelliğinin, kullanılan kontrast madde ile sinerjik etki göstererek, kontrast maddeyi çok daha parlak göstermesi ve bu sayede kontrast madde dozajını düşürmesi özelliğine dayanmaktadır.

Sistemin bu özelliği sayesinde, Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi bünyesindeki yeni versiyon Dual-Enerji bilgisayarlı tomografi cihazında da normalde diğer merkezlerde kullanılan kontrast maddenin yaklaşık 1/3 miktarı ile son derece başarılı Akciğer damar görüntülemesi (Pulmoner  Anjiografi) ve aynı seansda akciğerlerin kanlanma düzeyini gösteren “Perfüzyon” değerlendirmesi de yapılabilmektedir. Bu sayede merkezimizde, başta böbrek sorunu olan hastalar olmak üzere birçok hasta grubunun kontrast madde kaynaklı böbrek hasarı (nefrotoksisite) olmadan akciğer damar yatağı (Pulmoner  Anjiografi) görüntülemesi yapılabilmektedir.